به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام محمدحسین طالبی درکرسی علمی و ترویجی دانش فلسفه حق در اندیشه فیلسوف شهید، آیت‌الله مطهری که از سوی پژوهشکده علوم اسلام و گروه علوم سیاسی به صورت مجازی برگزار شد، به ارائه مباحث و حجت الاسلام امین رضا عابدی نژاد عضو هیات علمی جامعه المصطفی به نقد پرداخت.
دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، بیان داشت: باید به متن شهید مطهری توجه کنیم ایشان در این باره گفته اند که در مورد حق می توانیم به دو نوع تکوینی و تشریعی توجه کنیم.
وی، ادامه داد: حق آثار مهم اجتماعی دارد، در این زمینه باید فلسفه مبانی بحث های اجتماعی را به خوبی تبیین کنیم تا در اجتماع سرایت کند و باید بتوانیم از مفهوم حق دفاع کنیم.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه معنای حق می تواند شایستگی باشد گفت: به این معنا باید تفسیر شود تا نشود آن را نفی کرد و در انواع حق قانونی و اخلاقی می توان آن را تفسیر کرد.
وی با بیان اینکه فیلسوف باید معنایی را بیان کند که در همه جا ساری و جاری باشد، خاطرنشان کرد: فلسفه حق یکی از مباحث بنیادی و مهمی است که درباره آن بحث نشده است و لازم است جامعه علمی کشور به این سمت حرکت کند ولی باید جانب حق و انصاف را بیان کرد.
در ادامه این جلسه حجت الاسلام امین رضا عابدی نژاد عضو هیات علمی جامعة المصطفی با اشاره به اینکه شهید مطهری دو منشا برای حق قائل شده باشد گفت: در آثار ایشان به اصل غایت و فاعلیت اشاره شده است. فاعلیت استیفای رابطه غایی است و منشا جداگانه برای ایجاد حق نیست، مثلا کودکی تلاش می کند و چنگ می اندازد تا شیری را بمکد این فاعلیت است چنگ انداختن ایجاد حق نیست، وقتی کار می کنیم حق را استیفا می کنیم.
وی اضافه کرد: حق غائی شانی است و اصل فاعلی به آن شانیت می دهد.در بعضی از تحلیل ها معنی «حق بودن» زیاد تکرار می شود باید دقیق تر در این باره صحبت شود. تفسیر ما از «حق بودن» فلسفی است. طبیعتا در این تفسیر حق داشتن میتواند اعم از حق حقوقی و یا اخلاقی باشد.
عضو هیات علمی جامعة المصطفی با اشاره به اینکه بین حق بودن و حق داشتن تفکیک دیگری وجود دارد گفت: بعضی ها معتقد هستند که حق بودن وارد جنبه فلسفی آن نمی شود بلکه می خواهد بگوید حق بودن به معنای برحق بودن است. برحق بودن در مقابل حق بودن است.
وی بیان داشت: حق الله منشا همه حقوق است اختصاص همه موجودات به کمال است. حق الهی به کمال مطلق موجودات قرار گرفته است و غایت اصلی آن خداوند است.
عضو هیات علمی جامعة المصطفی، خاطر نشان کرد: همه مفاهیم ذهنی هستند و ما مفهوم غیرذهنی نداریم مفهوم منطقی مفهومی است که گزاره قرار می گیرد که شامل بدیهی یا نظری، کلی یا جزیی است. وقتی با مفهوم حق روبرو می شویم مفهومی است که از رابطه بین شی و کمال منتهی می شود.مفهوم حق در اینجا فلسفی است اما ماهیت حق در منظور ایشان همیشه تکوینی نیست ایشان از حقوق موضوعه نیز دفاع می کند، ایشان ماهیت حق را مرکب می داند.
حجت الاسلام عابدی نژاد با بیان اینکه یکی از معانی عدالت توازن است و برای توازن اجتماع حقوق طبیعی را بیان می کنیم گفت: حق فرد مقدمه برای کمال اجتماع می شود حق فرد فدای حق اجتماع می شود. وقتی در مفهوم حق از فلسفه وارد می شویم لزومی ندارد که حق را تنها حقوقی تفسیر کنیم.در تحلیل نهایی این سزاواری و اولویت اختصاص تکوینی است.
در ادامه، حجت الاسلام دانش پژوه دانشیار گروه حقوق و فقه اجتماعی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، اظهار داشت: حیات از جهتی حق است که دیگری به آن تجاوز نکند و حتی خود شخص هم نباید به آن تجاوز کند. فرد نباید حق خود را زیرپا بگذارد در ادبیات حقوقی تداوم حق وجود دارد متناسب با حقی که هر فرد دارد تکلیف دارند.
وی گفت: در فتوای هیچ فقیهی نیست که شیر حق فرزند است، تکلیف پدر است که فرزند را تغذیه کند.
این پژوهشگر تاکید کرد: اگر اندیشه توحیدی نداشته باشیم همه بحث ها بر باد می رود و کلمه الله باید در این بحث ها درخشش داشته باشد.
